Şantiyelerde %10 Yedekli Çalışmak!

Vedat ÖZKAN

İnşa Etme Kültürü – İnşaat Kuruluşlarında ve Şantiyelerde İnsan Davranışları Kitabının Yazarı

Anlatımı ve anlaşılırlığı kolaylaştırmak için yazının başlığında teorik ve psikolojik bir oran olan %10 civarı fazlalık tabiri kullanılmıştır.

Bazı şantiye yöneticileri bu yedeği maliyet unsuru olarak görürken bazıları da bunu bir strateji olarak benimser ve her iki yönetim tarzının da sonuçları farklı tamamlanır.

Tüm malzemeler yedekli çalışmak için elbette elverişli olmayacaktır. Ancak, bazı iş makinaları ve ekipmanların mutlaka yedeklerinin bulunması gerektiği önemli bir gerekliliktir.

Tüm bunlara bağlı olaraktan da iş gücünün de teorik tabirle %10 fazlasının şantiyelerde barındırılması gerektiğini gerekçeleriyle savunmaya çalışacağız.

Bunun aslında bir maliyet unsuru olmadığını, tam tersine maliyetleri düşürmek için kullanılan bir yönetim stratejisi olduğunu algılamamız gerekiyor.

Unutmayalım ki alt yükleniciler mali sıkıntı yaşayabilir. Ancak ana yüklenicilerin temelde hiçbir maddi sorunu olmadığını özellikle vurgulamalıyız.

İşte bu nedenlerden ötürü neden %10 yedekle çalışılması gerektiğinin ana unsurlarını burada açıklamaya çalışacağız.

Herkes Bilir Ama Hiç Kimse Cesaret Edemez!

Ülkemizde şantiyelerin orta veya uzun vadeli imalat süreçleri için yedekte malzeme stoklayarak ve gerekli koruma önlemlerini alarak çalışacak çok az sayıda inşaat kuruluşu bulunur. Yedekli malzemeyi aynı zamanda makine, ekipman ve iş gücü de takip etmelidir.

Her malzeme ve ekipmanda yedekli çalışmak elbette mümkün değil. Ancak sürekli kullanılan ve fire verecek malzemeler imalattan hemen önce alındığında ve tedariğin gecikmesi durumunda, şantiye çalışanları proje yönetimine veya bir üst yöneticiye iletilen mazeretlerde ciddi artışlar yaşandığı görülmektedir.

İnşaat kuruluşlarının yaşadığı en büyük sorunlardan biri; güvenlik ve ihtiyaç doğmak üzereyken ya da “acil” sıfatı altında malzeme tedariğine kalkışmalarıdır.

Tüm bunlar özellikle hırdavat ve nalburiye malzemelerini öngöremeyerek eksik tedarik etmeleri de en önemli yedek malzeme sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu da işin durmasına çok ciddi katkılar sağladığını gösteriyor.

Halbuki bir şantiyenin toplam maliyeti içerisinde hırdavat ve nalburiye çok az bir yüzde payına sahiptir.

Bunların yanı sıra işçiler mesaiye sevk edilerek daha az sayıda çalışan ile iş görmeye çalışılmaktadır.

Böylece, yetersiz sayıda olan iş gücü veya makine ekipmanın bölüşülmek zorunda kalınması nedeniyle üstünlük savaşları başlar. Daha siyasi veya ikna edici olan taraf, işini yürütürken diğer taraf iş göremez olarak görülmektedir.

Böyle kurulmuş bir şantiye düzeni içerisinde birçok çalışan yedekli malzeme veya işgücünü dillendirir. Ancak hiçbir yönetici bu sorunu çözmeye yanaşmaz.

Bu girdap belki de kültürel değerlerin iş yaşamımıza dokunmasıyla ilgili bir durum olmalıdır. Burada keskinlik belirtecek bir ifade kullanamıyorum. Çünkü oldukça yoruma açıktır. Ayrıca okuyucuyu da yanıltmamaya özen göstermek gerektiğine inanıyorum.

Unutmayalım ki inşaat kuruluşunun olanakları olmasına rağmen, yedek değerler ile çalışmayı göz ardı eden yöneticinin bilinçli kararları da bu alanda etkili olabilir.

Bir başka durumda ise, işveren yedekli çalışmayı büyük bir maliyet unsuru olarak görebilmektedir.

Tam da buraya bir not eklemekte yarar var. Böyle düşünen bir işveren karşısında, eğer şantiyeyi yöneten kadro yeteneksiz ise; şantiye yöneticilerinin eğilim olarak işlerini devam ettirdikleri ve aksaklıkları da işverene yükledikleri yönünde savunmalar ortaya çıktığı bir başka gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır.

Bir şantiyede tüm bunlar birbirinin tamamlayıcısıdır. Eğer bir tanesi eksik ise genel olarak diğerlerinin de aynı doğrultuda ilerlediği bariz biçimde görülmüştür.

Bu durumlar karşısında en ilginç olguların başında ise, hiçbir karar vericinin yedekli çalışarak maliyetlerin düşeceğine ve kişiler arasında sorunların en aza indirileceğini dillendirmemesidir.

Kısaca, bu durum doğrudan yöneticinin yeteneği ile yakından ilişkilidir.

Yedekli Çalışmaya Nasıl İkna Edilir?

Yedek değerler ile şantiyeyi tamamlamaya çalışmaya karar vermek daha ziyade işverenlerden veya üst yöneticilerden kaynaklanan bir durumdur. Bu nedenle önce onların ikna edilmesi gerekir. Çünkü finans kaynağı onlardır.

Öncelikle zimmet ve mali değerlerin güvence altına alınacağını yani güvenlik ve denetimin gerçekten sorunsuz ilerleyeceğini işverenin anlayacağı algı ile ifade etmek gerekir.

Çünkü bir işverenin en büyük kaygısı, imalat malzemelerinin zayi olması veya iş makinalarının yeterince bakımının yapılamamasıdır. Ayrıca suistimal olasılıkları işverenin en çok düşündüğü çekincelerden biridir.

Diğer yandan ise, proje yöneticisi şantiyenin güvenliği ve iş dizilişiyle ilerlemesi konusunda tam teşekküllü düzen kuracağına cesaretinin bulunmaması bu alandaki en etkili bir diğer faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Eğer üslubumuzdaki sansürü biraz kaldıracak olursak diyebiliriz ki, öngörüsü yüksek ve hızlı karar verebilen yöneticilerin işvereni yedekli malzeme ve işgücüyle çalışmaya ikna edeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz.

Şimdi bu konuyu biraz daha ileri boyuta taşıyacak olursak şunu da ifade etmemizde fayda bulunmaktadır:

• Proje yöneticileri genellikle teknik kadrodan oluşur ve aldıkları eğitim gereği nesneye yani var olan değerlere odaklanırlar. Bu da onların öngörü yeteneklerini köreltmektedir. Tüm bu olasılıklar göz önüne alındığında, olabildiğince yedekli çalışmaya işvereni ikna edecek yöneticilerin teknik düşüncesi ağır basmayan yöneticiler olacağını önemle vurgulamak isterim.

Yedekli Çalışmamak Hangi Sorunlara Neden Olur?

Yedekli malzeme, ekipman ve iş gücü ile imalatı tamamlama olanağı olmasına rağmen bunu bir iş görme yöntemi olarak benimsememek başlıca aşağıdaki sorunlara yol açmaktadır.

• Personelin devridaim oranı yükselir. Çünkü sürekli acil malzeme talep etmekle beraber personeli bir işten diğerine koşuşturma çoğalır ve bu da personelin ruh sağlığına yansımaktadır.
• Ekipmanlar daha çok yıpranır ve arıza yapması durumunda yine acil olarak tamire gönderilir ve diğer yandan da işin durması nedeniyle özveri talepleri artar. Bunun sonucu olarak da işte önemli gecikmeler yaşanır.
• Bazen şantiyeye imalat malzemelerinin geç intikal etmesi personelin bizzat kendisinden kaynaklanan eksiklikleri gizleme olasılığı çoğalmaktadır.
• Tüm bunların yanı sıra eğer yedekli çalışılmaz ise her ihtiyaç durumunda parça parça malzeme satın alınması yanlış alımları da beraberinde getirmektedir.

Ayrıca yedekli çalışmaya engel teşkil eden bazı unsurlar vardır:

• Yukarıda söz ettiğimiz üzere özellikle işverenin malzeme ve ekipman güvenliğini sağlama konusunda endişelerinin bulunması önemli bir faktör. Hatta bazen de çalıştırdıkları personele karşı şüpheci yaklaşımların da yedekli çalışmaya önemli engeller oluşturduğu görülmektedir.

• Ayrıca şantiyelerin yaş ortalaması yükseldikçe personel ve imalat malzemelerinde yedekli veya fazlalıkla çalışma olasılığını azalttığı görülmektedir.
• Başlıca bir diğer neden ise maliyet hesaplamalarının ve öngörülerin isabetli olmamasıdır.

Yedekli Çalışmaya Kapı Aralamak!

Sonuç olarak şunu diyebiliriz ki, belirli bir süreliğine faaliyet gösteren şantiyelerde her şeyi öngörebilmek biraz olasılık dışıdır. Hatta hesaplamalar ve maliyetler de önemli oranda şaşabilir.

Ancak olağan koşulları bulunan bir şantiyede sürekli tüketimi veya imalata girecek ya da katkı sağlayacak tüm iş gücü de dahil olmak üzere yeterli sayıda olması durumunda işi bitirme maliyetinin düşeceğini bilmenizi isterim.

Bunun için güvenlik sorununu çözmek ve öngörüsü iyi olan yöneticileri işin başına getirmek sizin önemli oranda güvenle yedekte malzeme bulundurmanızı sağlayabilir.

Elbette bunun için yöneticilerin de kültürel değerleri mutlaka dikkate alınmalıdır.

Kısaca yedeği olması gereken değerlerin tedariki konusunda istekli olmak bile şantiyelerin maliyetlerini çok ciddi oranda aşağıya çekecektir.

***

Mutluluk kişisel bir şey olup birine göre mutluluk bir başkasına göre mutsuzluk olabilir. Bu nedenle yeni yılda herkese sadece “sağlık” diliyorum.

İyi seneler!

Yazar Vedat ÖZKAN‘ın Önceki Yazıları

Afrika’daki Masun Yağışların Bilinmeyenleri! Okumak İçin 

Şantiyelerde Yaş Farkı Çatışmaları Okumak İçin 

İnşaat İşlerinde “Entrika” Okumak İçin 

Şantiye Tecrübesi Nedir? Okumak İçin 

Şantiyelerde Manipülasyon Okumak İçin 

Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki Okumak İçin

Vietnam ve Filipinler’den İnşaat İşçisi mi Geliyor? Okumak İçin

Masonluk: İstanbul’daki Afrikalı Kardeşler Okumak İçin

İdeal Şantiye Kadrosu Okumak İçin

Brezilya’nın Afrika’daki Varlığı Okumak İçin

Angola’nın Çin Ziyareti ve Türkiye Angola’yı Neden Önemsemeli? Okumak İçin

Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki Okumak İçin

Şantiyelerde İş Bulmak!… Okumak İçin

Şantiyelerde Etik & Ahlâk Okumak İçin

Şantiyelerde Din, Irk ve Cinsellik Okumak İçin

Şantiye Patolojisi Okumak İçin

Şantiyecinin El Kitabı Okumak İçin

Türkiye’nin Yurtdışı İnşaat Politikaları Okumak İçin

İdeal Şantiye Yönetimi Okumak İçin

Gerçek Yaşamdan Alıntı: İki Mühendisin Hikâyesi Okumak İçin

Şantiye İşçisi Okumak İçin

Şantiye Odaklı İnsan Kaynakları ve Liyakati Savunmanın Gereksizliği Üzerine Düşünceler Okumak İçin

İnsan Davranışlarının Şantiyelerde Keşfi Okumak İçin

İnşaatın İşverenini Bir de Böyle Değerlendirelim! Okumak İçin