
Vedat ÖZKAN
İnşa Etme Kültürü – İnşaat Kuruluşlarında ve Şantiyelerde İnsan Davranışları Kitabının Yazarı
Afrika’da 2024 yılında ortalamanın üzerinde yağış nedeniyle 24’ten fazla ülkede yaşanan yoğun seller binlerce kişinin ölümüne, milyonlarca insanın yerinden edilmesine ve altyapının tahrip olmasına neden oldu.
Afrika’nın tropikal bölgesindeki ülkelerde geçmiş yıllarla kıyasladığımızda alışılmadık derecede yoğun olan bu yağışlar dünyanın diğer bölgeleriyle doğru orantılı artış gösterdi. Ancak Afrika’nın tropikal bölgesindeki yerleşim bölgeleri dünyada geçen yıl bu yağışlardan en çok etkilenen bölge olmuştur.

Yoğun yağışların neden olduğu sel felaketleri on milyonlarca insanı etkiledi ve eğer sadece resmi kayıtlara bakacak olursak:
- 2.500 ölüm,
- 4 milyon kişi yerinden edildi,
- Milyonlarca hektarlık tarım arazisi sular altında kaldı,
- Yüzbinlerce hayvan telef oldu,
- Yüzlerce sağlık tesisi yıkıldı veya hasar gördü vs.
Ancak gerçek felaketin boyutunun birkaç kat daha büyük olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Nijer, Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (DRC) ve Mali’de binlerce okulun sular altında kalması veya yerinden edilen insanlar için geçici barınma alanlarına dönüştürülmesi nedeniyle 10 milyon çocuk okula gidemiyor.
Batı ve Orta Afrika’nın yağmur mevsimi genellikle Haziran’dan Eylül’e kadar sürer. Ama geçen yıl bu Kasım ayına kadar devam etti.
Yoğun yağışlar ve kirlenmiş su kaynakları sıtma, zatürre ve kolera gibi hastalıkları ciddi oranda tetikledi.
Sel baskınları nedeniyle yerinden edilen insanlar, Afrika’daki çatışmalar sonucu zorla yerinden edilmiş olunan diğer 45 milyon insan ile hareket haline geçerek tekrar yer değiştirmeler başlamıştır.
Madenlere Giden Yollar
Kongo Havzasındaki ormanlar çoğunlukla hükümet yetkililerinin göz yumması sonucunda yok edilirken ormansızlaştırılan bu araziler bir yandan yağışları artırırken diğer yandan da tesadüf o ki kereste kesimleri maden kaynaklarının bulunduğu bölgelerde gerçekleşmektedir.

Burada Afrika ülkelerini suçlayabiliriz. Sorumluluğu onların sırtına yükleyebiliriz. Bu akla gayet uygun. Ancak bu yağışlardaki artış nedeniyle birçok danışman, yatırımcı ve yapılaşmayı gerçekleştiren inşaat kuruluşları şu anda fiyatlarını yükseltme yoluna gitmektedirler.
Hatta şu günlerde başlatılacak birçok altyapı projesi önceden belirlenmiş fiyatlar düşük görüldüğünden yabancılar tarafından verilen teklifler geri çekilmeye başlanmıştır.
Ama diğer yandan ise, ormanlardan arındırılmış bölgelerdeki madenlere ulaşılacak yolların yapımı için Afrika ülkelerine büyük baskı gerçekleştirilmektedir.
Hatta okula gidemeyen sel mağduru çocukların önemli bir kısmının madenlerde, yol yapımlarında, tarımda ve ormancılıkta kullanıldığı biliniyor.
Yol Tamirleri
Şu ana kadar görsel olarak gördüğüm ve bana ulaştırılan bilgileri derlediğimizde yapımı daha 10 yılını doldurmadan Sahra Altı Afrika’da en az 150 ulaşım projesinin onarıldığı veya onarımlarının devam ettiği biliniyor.
Bu projelerin elbette ortak özellikleri eksik malzeme kullanılmasıdır. Ama bu eksikliği tetikleyen genellikle yağışlar ve sel baskınları olmuştur.

Peki ya bu ulaşım projelerini kim inşa etti ve daha 10 yılını doldurmadan nasıl kullanılamaz duruma geliyorlar?
Bu alanda her şeyin doğru tespit edilmesi oldukça zor. Ancak Çin yatırımcıların üstlendiği projelerde bu tamirat işlerinin doruk noktasında olduğunu söyleyebiliriz. Her ne kadar ikinci sırada olduğu belirgin olmasa da Fransız sermayesinin üstlendiği ulaşım projelerinin de Afrika devletlerine tesliminden sonra onarılmaya başlandığını söyleyebiliriz.
Ayrıca, ABD, İspanya ve Türk sermayesi tarafından üstlenilen yol yapım projelerinde herhangi bir çökme veya ağır hasarlı onarıma rastlanmamaktadır.
Bu onarımların çoğunu ise, zaman içerisinde mühendislikte ve yapım işlerinde uzmanlaşmış yerel Afrika firmaları gerçekleştirmektedir.
Kelebek Etkisi
Tüm bu gelişmeler ışığında eğer Afrika halkları kaderlerini kabullendikleri veya Evangelist kiliselere bağlandıkları ölçüde bu ülkelerdeki tüm altyapı yatırım maliyetleri yabancı yatırımcılar için son derece yüksek kazançlı olacaktır.

İşte Afrika’daki bütün yatırım projelerinin kazanç oranlarının tüm dünyaya kıyasla çok daha yüksek olmasında sistemli olarak madenler hedeflenerek yerel halkların meslek sahibi olmadan çalıştırılması ve elde edilen bireysel kazancın da gençler tarafından teknolojik aletlere yatırılmasıdır.
Elbette bu tek etken değil. Ancak Afrika’da kitlenin düşük kazancının teknolojik aletlere ve spor kıyafetlerine yönlendirilmesi son derece yaygın bir durum.
Eğer biraz daha özetleyecek olursak:
Kıtadaki dayanıksız, uygunsuz ve çarpık yapılaşmalar her şiddetli yağış ile kitlenmekte veya yok olmakta. Bunun sonucu olarak da kitleler halinde yer değiştirmeler gerçekleşmektedir.
Yağışlar Afrika kıtasının zenginliği ama aynı zamanda onların kâbusudur.
Yazar Vedat ÖZKAN‘ın Önceki Yazıları
Şantiyelerde Yaş Farkı Çatışmaları Okumak İçin İnşaat İşlerinde “Entrika” Okumak İçin Şantiye Tecrübesi Nedir? Okumak İçin Şantiyelerde Manipülasyon Okumak İçin Vietnam ve Filipinler’den İnşaat İşçisi mi Geliyor? Okumak İçin Masonluk: İstanbul’daki Afrikalı Kardeşler Okumak İçin
İdeal Şantiye Kadrosu Okumak İçin
Brezilya’nın Afrika’daki Varlığı Okumak İçin
Angola’nın Çin Ziyareti ve Türkiye Angola’yı Neden Önemsemeli? Okumak İçin
Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki Okumak İçin
Şantiyelerde İş Bulmak!… Okumak İçin
Şantiyelerde Etik & Ahlâk Okumak İçin
Şantiyelerde Din, Irk ve Cinsellik Okumak İçin
Şantiye Patolojisi Okumak İçin
Şantiyecinin El Kitabı Okumak İçin
Türkiye’nin Yurtdışı İnşaat Politikaları Okumak İçin
İdeal Şantiye Yönetimi Okumak İçin
Gerçek Yaşamdan Alıntı: İki Mühendisin Hikâyesi Okumak İçin
Şantiye İşçisi Okumak İçin
Şantiye Odaklı İnsan Kaynakları ve Liyakati Savunmanın Gereksizliği Üzerine Düşünceler Okumak İçin
İnsan Davranışlarının Şantiyelerde Keşfi Okumak İçin
İnşaatın İşverenini Bir de Böyle Değerlendirelim! Okumak İçin

İlginizi Çekebilir
Şantiyelerde Yaş Farkı Çatışmaları
Buluttan Bile Nem Kapan İnşaat Sektöründe Çevik Yönetim-XXV “Kurum Kültüründen Toplumsal Değişime”
İnşaat İşlerinde “Entrika”