2024 – 2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından ‘2024-2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı’ taslağı hazırlandı. ‘İleri toplum, ileri teknoloji, sürdürülebilir ve dirençli dünya’ vizyonuyla hazırlanan eylem planıyla ileri teknolojilerin üretilip kullanılması, stratejik yaklaşımların milli değerlere uygun olması ve akıllı şehirlerde kullanılan teknolojilerde tamamen milli üretimlerin gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca, Sıfır Atık Projesi’nin ‘Akıllı Şehir’ uygulamaları ile yaygınlaştırılması, akıllı şehir alanında ülkemizde bulunan başarılı illerin markalaşarak uluslararası platformlarda tanıtılmasına yönelik çalışmalar yürütülmesi planlanıyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, afetlere karşı dirençli, yatay mimariye sahip, mahalle kültürünü yaşatan, sıfır atık uyumlu ve yeşil varlığı artırılmış ‘Akıllı Şehirler’ inşa etme hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor. Ülkemizde şehirlerin sorunlarına çözüm bulurken; vatandaşların hayatını iyileştirmek amacıyla dünyada dördüncü olma niteliği taşıyan 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı, 2019 yılında Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Eylem Planı Çalıştayı Düzenlendi

Eylem planının ikincisi, “İleri toplum, ileri teknoloji, sürdürülebilir ve dirençli dünya” vizyonu ile hayata geçiriliyor. Bu kapsamda, merkezi kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektörlerin katılımıyla 2024-2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı Çalıştay’ı gerçekleştirildi. Çalıştay’da, akıllı şehir çalışmaları ile ilgili genel bilgilendirme yapılırken; taslak çalışmada yer alan 30 eylem, 271 uygulama adımı ve yeni eylem önerilerine ilişkin görüş alışverişinde bulunuldu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “2024-2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı” taslağı ile, On İkinci Kalkınma Planı, ulusal politika, stratejiler ve Milli Teknoloji Hamlesi ile uyumlu olarak ileri ve bağımsız teknolojilerin üretilip kullanılması ve geliştirilmesi amaçlanırken, stratejik yaklaşımların milli değerlere uygun olması, akıllı şehirlerde kullanılan teknolojilerde tamamen milli üretimlerin gerçekleştirilmesi de hedefleniyor.

Akıllı Şehirlere Yönelik Toplumsal Farkındalık Artırılacak

12 misyon alanı, 4 stratejik amaç, 10 stratejik hedef, 30 eylem ve 271 üst seviye uygulama adımının yer aldığı eylem planında özetle şu başlıklar yer alıyor:

Akıllı şehirlere yönelik toplumsal farkındalık artırılacak. Akıllı şehir uygulamalarıyla ekonomik kalkınma desteklenecek, yerli ve milli akıllı şehir teknolojilerinin geliştirilmesi sağlanacak. İklim değişikliği ile mücadelede akıllı şehir çözümleri kullanılacak, akıllı şehir uygulamalarıyla şehirlerin dirençlilik seviyeleri arttırılacak.

Sıfır Atık Projesi Akıllı Şehir Uygulamasıyla Yaygınlaştırılacak

Daha şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim anlayışı oluşturmak amacıyla yerel yönetim bütçesi gibi gelir gider verisinin yayınlanmasını sağlayacak ‘Kente Katkım Portalı’ oluşturulacak. Şehir içi akıllı ulaşım uygulamaları yaygınlaştırılacak. ‘Ulusal Akıllı Şehir Açık Veri Platformu’ yaygınlaştırılarak sürdürülebilirliği sağlanacak. Sıfır Atık Projesi, ‘Akıllı Şehir’ uygulamaları ile geliştirilecek ve yaygınlaştırılacak.

Kazaların ve Trafik Yoğunluğunun Azaltılması Sağlanacak

81 ilde, akıllı şehir dönüşümü sağlanacak ve model akıllı şehirler inşa edilecek. Güncel akıllı şehir teknoloji eğilimlerini sürekli olarak takip edecek olan ‘Akıllı Şehir Teknoloji Radarı’ tesis edilecek ve güncel tutulması sağlanacak. Bu yönde gerekli teknik mekanizmalar kurulacak. Eylem planına göre; şehir içi ulaşım analiz platformları geliştirilerek kazaların ve trafik yoğunluğunun azaltılması sağlanacak. Ayrıca, eylem planı ile belediyelerin ulaşım planlamasına yönelik kapasitelerinin artırılması da hedefleniyor.

Akıllı Okul ve Hastaneler Yaygınlaştırılacak

Akıllı şehirlere yönelik uluslararası iş birliğinin de arttırılması için çalışmalar yapılacak. Akıllı şehir alanında ülkemizde bulunan başarılı şehirlerin markalaşması, uluslararası platformlarda tanıtılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek. Aynı zamanda şehir sakinlerini bilgilendirici ve yönlendirici, sektörel bazlı akıllı uygulamaların geliştirilmesi için çalışmalar yürütülecek. ‘Akıllı okul’, ‘akıllı hastane’, ‘akıllı havaalanı’, ‘akıllı kamu binaları’ uygulamaları geliştirilip yaygınlaştırılacak.

Stratejik Amaç, Hedef ve Eylemler Tablosu

Stratejik Amaç 1: Yerel Uyum, Kalkınma ve Refah Stratejik Hedef

Toplumsal katılımın güçlendirilmesi

Akıllı şehir faaliyetlerinde izleme, değerlendirme ve raporlama mekanizmasının geliştirilmesi

Akıllı şehirlerde yönetişimin tesis edilmesi

Stratejik Amaç 2: Akıllı Şehir Dönüşümü ve Gelişim

Akıllı şehir dönüşüm kapasitesinin artırılması

Akıllı şehirlerde entegre yönetime yönelik kolaylaştırıcı ve yönlendirici ortamların oluşturulması

Şehircilik hizmetlerinde akıllı şehir dönüşümünün sağlanması

Stratejik Amaç 3: İnsan Odaklılık ve Bilgiye Erişim

Şeffaf ve bilgilendirici akıllı şehir uygulamalarının geliştirilmesi

Stratejik Amaç 4: Uluslararası Liderlik

Etkin pazar ve iş birliği ortamlarının oluşturulması

Akıllı şehir yatırımlarının artırılması

Akıllı şehir ekosisteminin geliştirilmesi

Eylem Listesi

Şehre özgü yerel akıllı şehir stratejisi ve eylem planları hazırlanacaktır.

Şehirlerin bilgi ve tecrübe paylaşımlarının arttırılması için şehirlerarası rehberlik mekanizması oluşturulacaktır.

Akıllı şehir ekosisteminin yetkinliği artırılacaktır.

Akıllı şehir mevzuat altyapısının oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Akıllı şehir dönüşüm finansmanı çeşitlendirilecek ve etkin kullanımı sağlanacaktır.

Yerel ve ulusal ölçekte akıllı şehir yönetişim mekanizmaları kurulacaktır.

Akıllı şehir gelişim planları hazırlanacaktır.

Akıllı şehirlere yönelik toplumsal farkındalık artırılacaktır.

Ulusal Nesnelerin İnterneti Platformu ve Akıllı Şehir Büyük Veri Platformu geliştirilerek kentsel yönetişim ve karar alma mekanizması güçlendirilecektir.

Akıllı şehir standart altyapısı güçlendirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.

Ulusal Nesnelerin İnterneti Ağ Altyapısı oluşturulacaktır.

Ulusal Kent Bilgi Sistemi yaygınlaştırılacaktır.

Mekânsal Planlama Sistemlerinde semantik planlama yaklaşımı ile plan zekâsı geliştirilecektir.

Akıllı şehir yönetişimini destekleyecek metaverse ve interaktif ikiz uygulamaları geliştirilecektir.

Ulusal Akıllı Şehir Açık Veri Platformu yaygınlaştırılarak sürdürülebilirliği sağlanacaktır.

Akıllı şehir uygulamalarıyla ekonomik kalkınma desteklenecektir.

Yerli ve milli akıllı şehir teknolojilerinin geliştirilmesi sağlanacaktır.

Akıllı şehir uygulamalarında açık kaynak kodlu sistemler kullanılacaktır.

Kent içi akıllı ulaşım uygulamaları yaygınlaştırılacaktır.

Kent içi ulaşım analiz platformları geliştirilerek kazaların ve trafik yoğunluğunun azaltılması sağlanacak, belediyelerin ulaşım planlamasına yönelik kapasiteleri artırılacaktır.

Kent içi ulaşıma yönelik düşük karbonlu ve sürdürülebilir ulaşım sistemine geçişi kolaylaştıracak teknolojik dönüşümlere yönelik uygulamalar yapılacak, mikromobilite araçları yaygınlaştırılacaktır.

İklim değişikliği ile mücadelede akıllı şehir çözümlerinin kullanılması sağlanacaktır.

Akıllı şehir uygulamalarıyla şehirlerin dirençlilik seviyelerinin arttırılması sağlanacaktır.

Şehirlerde sanat desteklenecek, küresel kültürel gelişime yön verilecektir.

81 İlde akıllı şehir dönüşümü sağlanacak ve model akıllı şehirler inşa edilecektir.

Akıllı şehirlere yönelik uluslararası iş birliği artırılacaktır.

Şehirlerin akıllı şehir olgunluk seviyeleri belirlenecek, Akıllı Şehir Endeksinin sürdürülebilirliği sağlanacaktır.

Kentsel Yaşam Kalitesi Ölçme Programı oluşturulacaktır.

Kent sakinlerini bilgilendirici ve yönlendirici, sektörel ve birim bazlı akıllı uygulamalar geliştirilecektir.

2024 – 2030 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı hayata geçirilecek, izlenecek ve değerlendirilecektir.

“İleri toplum, ileri teknoloji, sürdürülebilir ve dirençli dünya”

İleri Toplum

Akıllı şehir vizyonu, toplumun ileriye doğru gelişimini simgelemektedir. Bu gelişim, eğitim, kültür, sosyal adalet ve ekonomik değerlere dayalı olarak şekillenecektir. İleri toplum, bireylerin ve toplumun potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaçlar.

İleri Teknoloji

İleri teknoloji, günlük yaşamı kolaylaştıran, verimliliği artıran ve sorunlara çözümler sunan gelişmiş teknolojik çözümleri içerir. Dijitalleşme, yapay zeka, giyilebilir teknolojiler, algılayıcılar gibi tüm alanlarda akıllı şehir uygulamaları ile yerli ve milli kabiliyetlerin, ürün ve teknolojilerin artması amaçlanmaktadır.

Sürdürülebilir Dünya:

Sürdürülebilirlik, kaynakları dengeli bir şekilde kullanmayı ve gelecek nesiller için doğal dengeyi korumayı hedefler. Akıllı Şehirlerle sürdürülebilir dünya, ekonomik büyümenin, çevresel korumanın ve sosyal adaletin bir arada var olduğu bir geleceği işaret eder.

Dirençli Dünya

Doğal afetlere, iklim değişikliğine, ekonomik dalgalanmalara ve diğer risklere karşı dirençli bir dünya inşa etmeyi amaçlar. Akıllı şehirler toplulukların ve sistemlerin değişen koşullara uyum sağlama ve çevresel, ekonomik ve sosyal şoklara dayanıklı olma kapasitesini artıracaktır.