Kırgızistan’da 2025 Yılında Başlatılması ve Tamamlanması Planlanan Önemli Projeler

Kırgız yetkililer 2025 yılında bir dizi büyük tesisin inşaatını tamamlamayı ve turizm, çevre, ulaşım, enerji ve sosyal altyapı gibi kilit alanları kapsayan yeni projeler başlatmayı planlıyor. Economist Yayınevi’nin araştırmasına göre yerel kaynaklarla tamamlanması planlanan tesisler ve başlatılacak girişimler de bazıları şunlar olacak;

Kambar-Ata HES-1

2025 yılının ilk çeyreğinde Kambar-Ata HES-1’deki hazırlık çalışmaları tamamlanacak. Ardından endüstriyel tesislerin, erişim yollarının ve enerji nakil hatlarının inşasına başlanacak. Proje, Dünya Bankası’nın desteğiyle Kazakistan ve Özbekistan ile ortaklaşa yürütülüyor. Bu projenin 1.860 megawatt kapasitesi ve yıllık ortalama 5,6 milyar kWh üretimiyle Kırgızistan’ın en büyük altyapı projesi olduğu değerlendirmeleri yapılmaktadır.

Bişkek’te Atık İşleme Tesisi

2025 yılında Bişkek’te modern bir atık işleme tesisinin inşası tamamlanacak. Proje Çinli yatırımcıların desteğiyle hayata geçiriliyor. Tesis sadece katı evsel atıkları geri dönüştürmekle kalmayacak, aynı zamanda karbon emisyonlarını azaltacak ve çevre üzerindeki olumsuz etkiyi azaltacak elektrik de üretecek. Bu yıl 29 Mart’ta, Başkentin çöp depolama alanında bu eko-teknolojik tesisin inşası için açılış töreni kapsamında bir kapsül atılmıştı.

Balıkçı-Koçkor Demiryolu

En önemli altyapı projelerinden biri Balıkçı-Koçkor demiryolunun tamamlanması olacak. Bu bölüm Makmal’a giden önemli bir güzergahın bir parçasını oluşturacak, ülkenin kuzeyi ile güneyini birbirine bağlayacak ve komşu ülkeler üzerinden transit geçişe olan bağımlılığı azaltacak. Şu ana kadar 43 kilometreden fazla demiryolu hattı inşa edildi.

Otoyolların Onarımı ve İnşası

2025 baharında Bişkek-Kant otoyolunun büyük onarımı başlayacak. Çalışma kapsamında yol yüzeyi tamamen yenilenecek ve altyapı iyileştirilecek. Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’a göre yol onarımı sonbahara kadar tamamlanacak.

Yetkililer ayrıca Bişkek-Oş otoyolunun bir bölümünü de yenilemeyi planlıyor. Özellikle Suusamyr vadisinde asfalt beton kaplamanın yenilenmesi gerçekleştirilecek. Ulaştırma ve İletişim Bakanlığı, bu bölümdeki yol yüzeyinin önemli ölçüde eskimiş olduğunu ve yenilenmesinin otoyolda güvenlik ve konforu artıracağını belirtti.

Yetkililer ayrıca Bişkek-Naryn-Torugart otoyolunu da elden geçirmeyi planlıyor. Bu plan Sadır Caparov tarafından III. Halk Kurultayında açıklandı ancak hangi bölümlerin yenileneceği henüz bilinmiyor. 2025 baharında Issık Göl ve Celal-Abad’ı birbirine bağlayan alternatif bir Kuzey-Güney yolu faaliyete geçecek. Yeni yolun toplam uzunluğu 453 kilometre olacak ve projenin maliyetinin 850 milyon dolar olacağı tahmin ediliyor.

Batken bölgesindeki uzak Zardaly köyünde de yol yapımına başlanacak. Çalışmalar 2025 baharında başlayacak. Bölge sakinleri uzun süredir ulaşım erişilebilirliği konusunda sorunlarla karşı karşıya.

Hükümet Kampüsü İnşaatı

2025 yılında, Cumhurbaşkanlığı konutu “Intymak Ordo” yakınlarındaki Hükümet Kampüsü inşaatı başlayacak. Yeni kompleks, ülkenin tüm bakanlık ve kurumlarına ev sahipliği yaparak çalışmalarını optimize edecek ve yönetim süreçlerini daha verimli hale getirecek. Hükümet, eski bakanlık binalarını açık artırma yoluyla satmayı ve elde edilen geliri devlet ihtiyaçları için kullanmayı planlıyor.

Bişkek’te Yeni Üst Geçitler ve Kavşaklar

Bu yıl Bişkek’te aktif yol yapımı planlanıyor. Başkent Belediye Başkanlığı trafik akışını iyileştirmek için yol kavşakları ve üst geçit köprüleri inşa etmeyi planlıyor. Finansman Çin hibeleri yoluyla sağlanacak.

Çalışmalar üç önemli kavşağı etkileyecek: Jibek Jolu Caddesi ve Fuchika Caddesi; Lev Tolstoy Caddesi ve Fuchika Caddesi; Lev Tolstoy Caddesi ve Molodaya Gvardiya Bulvarı. Projeler kaldırım tasarımı, aydınlatma iyileştirmeleri, yağmur suyu drenaj sistemleri ve bitişik alanların peyzajını içermekte.

Bişkek’te Yeni Otogar

En çok tartışılan ve beklenen projelerden biri de Bişkek’te yeni bir otogarın inşa edilmesi olacak. 2024’te hizmete giren geçici otogar, elverişsiz konumu ve görünümü nedeniyle çok sayıda eleştiriye maruz kalmıştı. Bunun üzerine yetkililer yeni ve modern bir istasyonun taslaklarını sundu. Resmi verilere göre inşaatına 2025 yılında başlanacak. Halihazırda Batı otobüs terminali kapalı, vatandaşlar 1/1 Alma-Atinskaya Caddesi’ndeki geçici istasyonları ve  Ak-Kula hipodromunun yakınında bulunan istasyonu kullanıyor.

Oş Pazarının Yeni Bir Yere Taşınması

Cumhurbaşkanı yeni alışveriş merkezinin inşaatının tüm hızıyla devam ettiğini söyledi. Caparov’a göre yeni kapalı pazar modern gereksinimleri karşılayacak, tesis hem tüccarlar hem de alıcılar için kolaylık sağlayacak. Çalışmalar programa uygun olarak tamamlanırsa, girişimciler Ekim ayında yeni yerde ticarete başlayabilecekler.

Toktogul HES’in Modernizasyonu

Bu yıl Toktogul HES’in tam modernizasyonu tamamlanacak. Şu anda 4 ve 2 numaralı hidroelektrik üniteleri yeniden inşa edildi, sırada 1 ve 3 numaralı üniteler var. Sonuç olarak, santralin kapasitesinin önemli ölçüde artacağı ve bunun da ülkeye daha istikrarlı elektrik tedariki sağlanmasına olanak tanıyacağı değerlendirmeleri yapılmakta.

Orta Asya’nın En Büyük Golf Kulübü

Issık Göl kıyısında, Orta Asya’nın en büyük golf kulübünün inşaatının 2025 yılında tamamlanması planlanıyor. Proje özel bir şirket tarafından yürütülüyor. Golf sahasının alanı 65 hektar olacak. Tesisin bölgenin dört bir yanından gelen turistler ve spor meraklıları için önemli bir çekim noktası haline geleceği kaydediliyor.

Kemin’de “Yeşil” Şehir

Cumhurbaşkanı BM Genel Kurulu’nda Kırgızistan’ın sürdürülebilir kalkınma ve “yeşil şehirlerin” inşası konusundaki isteklerinden bahsetti. Toplantıda, Kemin’de çevre dostu bir şehrin inşasına bu yıl başlanacağını söyledi. Resmi olarak bu şehir hakkında henüz başka bir bilgi bulunmamaktadır.

Omurzakov Stadyumu’nun Küçük Arenası

Bişkek’te Dolon Omurzakov Stadyumu’nun yeni küçük spor arenası inşa ediliyor. Sahaya kolonlar yerleştirildi ve büyük ölçekli inşaat çalışmaları devam ediyor. Spor arenası 5.000’den fazla seyirciyi ağırlayacak ve uluslararası standartları karşılayacak. İlk ziyaretçilerin yeni arenayı 2025 baharında görebilmesi planlanıyor.

100 Yeni Sanayi Projesinin Başlatılması

Bakanlar Kurulu Başkanı Adılbek Kasımaliev, 2025 yılında Kırgızistan’da en az 100 yeni sanayi projesinin hayata geçirilmesinin planlandığını söyledi. 2024 yılında 100 sanayi ve 100 sosyal tesisin hayata geçirildiği kaydedildi. Aynı zamanda yerel kaynaklar, büyükbaş hayvan pazarı, elektrik tedarik şirketi şubesi binası, sulama kanalı ve sulama sistemi gibi altyapı tesislerinin endüstriyel olarak sınıflandırıldığını belirtti.

Ala-Arça Milli Doğa Parkı

2025 yılında bölgeyi çok sayıda özel araçtan kurtaracak 2.000 park yeri olan büyük bir otopark inşa edilmesi planlanıyor. Ayrıca 2025 yılından itibaren parka araç girişi kısıtlanacak. Turistler park çevresinde çevre dostu elektrikli araçlarla taşınacak, bu da doğanın orijinal haliyle korunmasına ve kirliliğin azaltılmasına yardımcı olacak. Ayrıca çevre güvenliği standartlarını karşılayacak modern oteller ve tatil evleri inşa edilmesi de planlanıyor. En çok beklenen projelerden birinin, parkın yüksek dağlık alanlarına kolay erişim sağlayacak ve turistler için ek bir cazibe noktası haline gelecek olan teleferik olacağı belirtilmekte.