Küresel Kömür Talebinin 2027’ye Kadar Sabit Kalması Bekleniyor

Yeni IEA raporu, yenilenebilir enerji kaynaklarının güçlü bir şekilde yaygınlaştırılmasının, elektrik talebi artarken bile kömür kullanımındaki büyümeyi sınırlamaya hazır olduğunu ve dünyanın en büyük kömür tüketicisi olan Çin’in kilit rol oynamaya devam ettiğini tespit etti.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayınladığı rapora göre, 2024’te yeni bir zirveye ulaşan küresel kömür talebinin, yenilenebilir enerjideki artışın dünya genelinde artan elektrik talebini karşılamaya yardımcı olmasıyla önümüzdeki yıllarda dengelenmesi bekleniyor.

IEA’nın en son eğilimleri analiz eden ve orta vadeli tahminleri güncelleyen yıllık kömür piyasası raporunun yeni baskısı olan Coal 2024, küresel kömür kullanımının pandeminin zirvesinde düşüşe geçtikten sonra güçlü bir şekilde toparlandığını gösteriyor. 2024’te rekor kırarak 8,77 milyar tona çıkması bekleniyor. Rapora göre, yenilenebilir enerji kaynaklarının güç üretiminde daha büyük bir rol oynaması ve Çin’deki kömür tüketim seviyelerinin düşmesiyle talebin 2027’ye kadar bu seviyeye yakın kalması bekleniyor.

Çin’deki elektrik sektörü, küresel kömür piyasaları için özellikle önemlidir; dünya çapında tüketilen her üç ton kömürden biri ülkedeki bir elektrik santralinde yakılmaktadır. 2024 yılında Çin, elektrik sektörünü çeşitlendirmeye, nükleer santrallerin inşasını ilerletmeye ve güneş PV ve rüzgar kapasitesindeki büyük genişlemeyi hızlandırmaya devam etti. Rapora göre, bu, 2027’ye kadar kömür tüketimindeki artışları sınırlamaya yardımcı olmalı, ancak aynı zamanda analizinde bir dizi önemli belirsizliği de vurgulamaktadır.

Çin de dahil olmak üzere birçok ülkede elektrik kullanımı, ulaşım ve ısıtma gibi hizmetlerin elektrifikasyonu, soğutmaya yönelik artan talep ve veri merkezleri gibi yeni sektörlerden gelen tüketimin artması gibi faktörlerin birleşimi nedeniyle güçlü bir hızla büyüyor. Ek olarak, hava desenleri kısa vadede kömür tüketiminde dalgalanmalara yol açabilir. Rapora göre, Çin’deki kömür talebi 2027’ye kadar yenilenebilir üretimdeki hava kaynaklı değişkenlik nedeniyle tahmin edilenden 140 milyon tona kadar daha yüksek veya daha düşük olabilir.

IEA Enerji Piyasaları ve Güvenlik Direktörü Keisuke Sadamori: “Temiz enerji teknolojilerinin hızla yaygınlaşması, dünyanın kömür kullanımının üçte ikisini oluşturan küresel elektrik sektörünü yeniden şekillendiriyor. Sonuç olarak, modellerimiz elektrik tüketimi keskin bir şekilde artarken bile 2027’ye kadar küresel kömür talebinin sabit kalacağını gösteriyor. Ancak, hava koşulları faktörleri -özellikle dünyanın en büyük kömür tüketicisi olan Çin’de- kömür talebinin kısa vadeli eğilimleri üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak. Elektrik talebinin büyüme hızı da orta vadede çok önemli olacak.” dedi.

Çoğu gelişmiş ekonomide, kömür talebi zaten zirveye ulaşmış durumda ve 2027’ye kadar azalmaya devam etmesi bekleniyor. Azalma hızı, Avrupa Birliği’nde uygulananlar gibi güçlü politikaların yürürlüğe girmesine ve ABD ve Kanada’daki ucuz doğal gaz gibi alternatif güç kaynaklarının mevcudiyetine bağlı olmaya devam edecek.

Bu arada, Hindistan, Endonezya ve Vietnam gibi elektrik talebinin ekonomik ve nüfus artışıyla birlikte keskin bir şekilde arttığı bazı gelişmekte olan ekonomilerde kömüre olan talep hala artıyor. Gelişmekte olan ekonomilerde, büyüme esas olarak elektrik sektöründen gelen kömür talebiyle yönlendiriliyor, ancak endüstriyel kullanım da artıyor.

Kömür fiyatları bugün hâlâ 2017-2019 yılları arasında görülen ortalamanın %50 üzerinde seyrediyor. Kömür üretimi 2024 yılında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı, ancak yapısal değişikliklerin gerçekleşmesiyle büyümenin 2027 yılına kadar yatay seyretmesi bekleniyor.

Hacim bazında uluslararası kömür ticaretinin de 2024’te 1,55 milyar tonluk rekora ulaşması bekleniyor. Ancak, ileriye bakıldığında, küresel ticaret hacimlerinin küçülmesi bekleniyor ve termik kömür en büyük düşüşü görecek. Rapora göre, Asya, Çin, Hindistan, Japonya, Kore ve Vietnam gibi bölgedeki en büyük ithalatçı ülkelerin hepsiyle uluslararası kömür ticaretinin merkezi olmaya devam ediyor ve en büyük ihracatçılar arasında Endonezya ve Avustralya yer alıyor.