Kazakistan ve Rusya, Yüksek Kapasiteli Nükleer Santral İnşaatına Başladı

Kazakistan’ın Almatı Bölgesi, Jambıl Bölgesi, Ulken köyünde, nükleer santral (NGS) inşaat projesinin ilk çalışmaları başladı. Bu çalışmalar kapsamında, gelecekteki yüksek kapasiteli nükleer santral için en uygun sahayı belirlemek ve tasarım dokümantasyonunu hazırlamak üzere mühendislik etütleri yapılacak. Etkinliğe, Rusya Devlet Şirketi Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhaçev, Kazakistan Cumhuriyeti Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Almasadam Satkaliyev ve Almatı Bölgesi Valisi Marat Sultangaziyev katıldı.

Rosatom Mühendislik Bölümü uzmanları, ilk keşif sondajını ve toprak örneklemesini başlattı. Bu çalışmalar, gelecekteki santralin güvenliği ve güvenilirliği için hayati önem taşıyan sismik kararlılığı, hidrojeolojik özellikleri ve bölgenin diğer parametrelerini değerlendirecek. Bu aşamada, her biri 30 ila 120 metre derinliğinde olmak üzere toplamda en az 50 sondaj kuyusu açılacak. Nükleer santralin kesin konumuna ilişkin nihai karar, araştırma sonuçlarına göre verilecek.

Mühendislik etütlerinin başlangıcı, nükleer santral projesinin emniyetini, güvenilirliğini ve ekonomik verimliliğini belirleyen temel bir aşamadır. Bu aşamada, sahanın jeolojik, sismik, hidrolojik ve çevresel özellikleri kapsamlı bir şekilde incelenir. Santralin yeri hakkındaki nihai karar bu verilere dayanacaktır. Etütler, projenin hem uluslararası hem de ulusal standartlara uygun olmasını, çevresel ve teknolojik riskleri en aza indirmesini ve gelecekteki nükleer santralin verimli tasarımı için bir temel oluşturmasını sağlar.

Rosatom Genel Müdürü Alexey Likhachev “Ulken’de mühendislik araştırmalarının başlatılması, Kazakistan’ın yakın tarihindeki ilk yüksek kapasiteli nükleer santrale giden yolculuğun başlangıcını işaret ediyor. Bu aşamada, gelecekteki bir nükleer santral için uygunluğundan tam olarak emin olmak adına sahanın kapsamlı bir incelemesine odaklanıyoruz. Rosatom, Kazakistan’ın gelişimi için stratejik öneme sahip bu projeyi hayata geçirmek için tüm birikmiş deneyimini kullanmaya hazır” dedi.

Almasadam Satkaliyev: “Bugün sadece bir ilk adım, ancak Kazakistan’ın ulusal ekonomide yeni bir yüksek teknoloji sektörü kurma yolundaki yolunu belirliyor. Nükleer santralin, modern altyapının oluşturulmasından yeni okullara, anaokullarına ve sosyal tesislere kadar bölgenin kalkınmasına güçlü bir ivme kazandıracağından eminiz. Bu proje, Kazakistan’ın stratejik tercihi ve uzun vadeli bölgesel ve ulusal ekonomik büyümenin itici gücüdür” dedi.

Gelecekteki santral, III+ Nesil modern VVER-1200 reaktörlerine (1200 MW elektrik kapasiteli basınçlı su reaktörleri) dayanacak. Bu teknoloji, en katı uluslararası güvenlik standartlarını karşılamakta olup, halihazırda Rusya, Belarus, Türkiye, Bangladeş, Mısır ve Çin’deki işletmede ve inşa halindeki tesislerde başarıyla kullanılmaktadır. Reaktörün hizmet ömrü 60 yıldır ve potansiyel olarak 20 yıl daha uzatılabilir.

Törende, VVER-1200 ünitelerinin halihazırda faaliyette olduğu veya inşa edilmekte olduğu Leningrad NGS, Akkuyu NGS (Türkiye), Belarus NGS, Paks-2 NGS (Macaristan) ve Roopur NGS (Bangladeş) çalışanları, Ulken sakinlerine hitap ederek projeye başarılar diledi ve nükleer enerjinin bölgenin sosyo-ekonomik kalkınması için önemini vurguladı.

Nükleer santral inşaat projesi, Kazakistan ve Rusya arasında nükleer enerjinin barışçıl kullanımında iş birliği anlaşmaları kapsamında yürütülmekte. Projenin temel hedefleri, Kazakistan’ın uzun vadeli enerji güvenliğini sağlamak, ulusal nükleer altyapıyı geliştirmek ve ülkenin karbon ayak izini azaltma çabalarını desteklemek. Tarihsel olarak, Kazakistan’ın nükleer enerji deneyimi, 1972’den 1999’a kadar faaliyet gösteren Aktau’daki (Mangystau Bölgesi) BN-350 reaktörüne dayanmakta. Tesis, elektrik üretiminin yanı sıra dünyanın en büyük deniz suyu arıtma tesislerinden birine de ev sahipliği yaptı. BN-350 şu anda hizmet dışı bırakılmaktadır.

Haziran 2025’te Rosatom, Kazakistan NGS’nin inşası için uluslararası bir konsorsiyumun liderliğine atandı.