Enerjide Dönüşüm “108 Milyar Dolarlık Yeni Yatırım”

Yenilenebilir Enerjide 2035 Yol Haritası

Yenilenebilir enerjide 2035 yol haritası belli oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 2035’te rüzgâr ve güneşte 120 bin megavatlık kurulu güce ulaşmayı hedeflediklerini belirterek yarışma modeliyle her yıl 2 bin megavatlık RES ve GES ihalesine çıkacaklarını açıkladı.

Yeni modeldeki ilk ihalenin duyurusunu yapan Bakan Bayraktar, bu alanda 48 ayı bulan izin süreçlerini 2 yıl ve altına indirmek istediklerini söyledi. Bayraktar, kurulu güç ve yatırımlar için güçlü ve modern bir altyapıya ihtiyaç bulunduğunu anlatarak 40 bin megavatlık bir altyapıyla şebekeyi şampiyonlar ligine çıkartacaklarını bildirdi.

Bayraktar, tüm bu yatırımlar için 108 milyar dolarlık yeni bir yatırım ve reform süreci başlattıklarını kaydederek ilgili tüm tarafların seferberlik bilinciyle çalışması gerektiğini vurguladı.

2035 Hedeflerini Açıkladı

Bakan Bayraktar, “Enerji Dönüşümü- Yenilenebilir Enerji 2035” lansman toplantısında bir sunum yaptı. Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirilen toplantıya özel sektör temsilcileri, ilgili STK’lar, uluslararası şirketlerin yöneticileri, bürokratlar ve basın mensupları katıldı.

Yeni bir Enerji Mimarisi

Tüm dünyada enerjinin dönüştüğünü, tüketicilerin üretici hale geldiğini, bütün ezberlerin bozulduğunu ifade eden Bayraktar, yeni bir enerji mimarisine ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Bayraktar, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığı azaltma ve 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşma doğrultusunda politikalar şekillendirdiklerine değinerek elektrik talebinin 2035’te 510 teravatsaate ulaşacağını öngördüklerini söyledi.

Reform, Çeşitlendirme, Dijitalleşme

Bu elektrik talebini karşılamak için sessiz devrim olarak nitelenen reform süreçlerine devam edeceklerini, farklı kaynaklardan enerji temin ederek çeşitlendirmeye gideceklerini ve talep tarafını işin içine katarak dijitalleşmeye önem vereceklerini bildiren Bayraktar, 5 öncelikli alanlarının olduğunu ifade etti.

Gabar ve Karadeniz’de Rekor Üretim

Bayraktar, bunlardan ilkinin doğal gaz ve petrol üretimi olduğunun altını çizerek Şırnak Gabar’da günlük üretimin 51 bin varile, Karadeniz’de bulunan Sakarya Gaz Sahası’nda ise günlük üretimin 7,2 milyon metreküpe çıktığını açıkladı.

2026’da 8 Milyon Haneye Karadeniz Gazı

Sakarya Gaz Sahası’nda 2025’in ilk çeyreğinde günlük 9,1 milyon metreküp gaz üreteceklerini ve 4 milyon hanenin ihtiyacının buradan karşılanacağına değinen Bayraktar, şu an Çanakkale’de olan yüzer üretim tesisinin devreye girmesiyle 2026’da 8 milyon haneye doğal gazı ulaştıracaklarını söyledi.

Bölgesel Milli Şampiyonlar

Piyasayla ilgili reform süreci devam ederken kurumları da dönüştürmek gerektiğini ifade eden Bayraktar, “Özellikle KİT’ler, EÜAŞ, TEİAŞ, BOTAŞ… Şimdi buradan hemen bir özelleştirme hikayesi çıkmasın. TEİAŞ, BOTAŞ, TPAO, Eti Maden ve EÜAŞ bu 5 şirketimizin 2023 yılı cirosu 50 milyar dolar. Bu şirketleri, modern bir anlayışla klasik kamu işletmeciliği mantığından çıkartmamız gerekiyor. Bunları biz bölgesel milli şampiyonlar haline getirmek istiyoruz.” diye konuştu.

Yüzde 59’a Ulaştı

Bayraktar, 2005 yılında 12 bin 975 megavat ile toplam kurulu güç içerisindeki payı yüzde 33 olan yenilenebilir enerji kurulu gücünün 2024 Eylül itibarıyla 67 bin 400 megavat ile yüzde 59’a ulaştığını açıkladı.

Her yıl 8 Bin Megavat

Türkiye’nin 2035 yılında 120 bin megavatlık güneş ve rüzgâr kurulu gücüne ulaşma hedefini ilan eden Bayraktar, “Bugün 30 bin olan rüzgâr ve güneş kurulu gücümüzü 4 katına çıkaracağız ve 120 bin megavatlık bir toplam kurulu güce inşallah rüzgârda ve güneşte sahip olacağız. Her yıl Türkiye mutlaka en az 7 bin 500- 8 bin megavat kurulu gücü devreye alması gerekiyor.” dedi.

Süper İzin

Bayraktar, YEKA ihalelerinde yarışma modeline geçeceklerini, her yıl güneş ve rüzgârda 2 bin megavatlık ihale yapacaklarını belirtti. Bunları yaparken ÇED gibi süreçleri süper izin mekanizmasıyla kısaltacaklarını kaydeden Bayraktar, 48 ayı bulan süreçleri 2 yılın altına indireceklerini anlattı.

HVDC Koridoru

Bayraktar, tüm bunları yapabilmek için çok güçlü ve modern bir altyapıya sahip olmak gerektiğini dile getirerek “Türkiye’yi doğudan batıya, güneyden kuzeye 40 bin megavatlık HVDC bir koridorla, bir hatla bağlamayı ve şebekemizi adeta Şampiyonlar Ligi’ne çıkarmayı hedefliyoruz.” dedi.

108 Milyar Dolarlık Yeni Yatırım

Bayraktar, tüm bunları gerçekleştirmek için yaklaşık 108 milyar dolarlık yeni bir yatırım ve reform sürecini başlattıklarını ve ilgili tüm tarafların seferberlik bilinciyle çalışmaları gerektiğini sözlerine ekledi.

Yenilenebilir Enerjide Yeni Yarışma Dönemi

Yenilenebilir enerjide yeni yarışma dönemi başladı. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) yarışma ilanı Resmî Gazete’de yayınlandı. Rüzgâr enerjisinde 3 ildeki 5 projeye yönelik yayınlanan ilan, toplam bin 200 megavatlık bir kapasiteyi barındırıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, her yıl en az 2 bin megavat YEKA ihalesi yapacaklarını kaydederek bu kapasiteleri hızlı bir şekilde devreye alacaklarını söyledi.

Rüzgâr enerjisine yönelik olarak YEKA RES-2024 Yarışma İlanı, Resmî Gazete’de yayınlandı. Buna göre; toplam bin 200 MWe gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla rüzgâr enerjisine dayalı 5 yarışma yapılacak. Yarışmaya, Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim ya da limited şirket olarak kurulmuş tüzel kişiler ve sermaye şirketi statüsüne sahip yabancı şirketler katılabilecek. Başvurular, 21 Ocak 2025 tarihinde yapılacak. Yarışmaların, yeri ve tarihi bakanlığın internet sitesinde yayınlanacak.

Tavan ve Taban Fiyat Belli Oldu

Her bir yarışma için yarışma başlangıç tavan fiyatı, 5,50 dolar-cent/kWh, taban fiyatı da 3,50 dolar-cent/kWh olarak belirlendi.  Taban fiyata ulaşılması halinde MW başına katkı payı artırma başlangıç fiyatı, 10 bin dolar olacak. Sözleşme imza tarihinden itibaren üretilen elektriğin serbest piyasada satıldığı 72 aylık süre, “Serbest Piyasada Satış Süresi” olarak tanımlandı. “Elektrik Enerjisi Alım Süresi”, Serbest Piyasada Satış Süresi’nin bitiminden itibaren üretilen elektrik enerjisinin iletim sistemine verildiği 20 yılı kapsayacak.

120 Megavatlık Kurulu Güç Hedefi

Resmi Gazete’de yayınlanan ilanla ilgili değerlendirmelerde bulunan Bakan Bayraktar, “Bin 200 megavatlık RES ihalesini ilan etmiş olduk. 800 megavatlık GES ihalesini de haftaya açıklayacağız. 2035 yılı dahil olmak üzere her yıl en az 2 bin megavatlık YEKA ihalesi yapmak istiyoruz. Bu kapasiteleri hızlı bir şekilde devreye alacağız. Böylece 2035’te rüzgâr ve güneşte 120 bin megavatlık kurulu güce ulaşacağız.” dedi.

Resmi Gazete’de yer alan yarışma ilanındaki yerler ve bağlantı kapasiteleri şöyle:

Yarışma Adı                                    Bağlantı Kapasitesi (MWe)

Edirne RES                                                  410

Balkaya RES (Kırklareli)                             340

Sergen RES (Kırklareli)                              200

Yellice RES  (Sivas)                                    160

Gürün RES   (Sivas)                                    90

Enerjide 2024-2028 Stratejik Planı’da Yayımlandı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, enerjide dünyada yaşanan gelişmeleri dikkate alarak, Türkiye’nin sahip olduğu kaynakları ve kendine has ihtiyaçlarını tanımlayan, bu ihtiyaçların azami düzeyde karşılanabilmesi için ulaşılması gereken hedefleri belirleyen stratejik yol haritası niteliğindeki 2024-2028 Stratejik Planı’nı yayımladı.

Plana göre, yerli kaynaklardan üretilen elektrik enerjisi miktarının 2028’de yıllık 270 milyar kilovatsaate, yerli kaynakların elektrik üretimindeki payının yüzde 63’e, kurulu güç bakımından güneş enerjisi santrallerinin 33 bin 100 megavata, rüzgar enerjisi santrallerinin 19 bin 300 megavata çıkarılması, 4 bin 800 megavatlık nükleer enerji kapasitesinin devreye alınması amaçlanıyor.

Bu kapsamda günlük üretimin yurt içi ham petrolde 210 bin varile, doğal gazda 42,5 milyon metreküpe, doğal gaz depolama kapasitesinin 12 milyar metreküpe ve yıllık maden ihracat değerinin 10 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.

Planda 7 Amaç ve 30 Hedef Belirlendi

Planda, sürdürülebilir enerji arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılığın azaltılması, net sıfır karbon odaklı enerji dönüşümünün yapılması, güvenli, sürdürülebilir ve katma değerli madencilik, enerji ve maden piyasalarının ulusal ve uluslararası etkinliğinin artırılması, enerji ve tabii kaynaklar alanında yerli teknolojilerin desteklenmesi, kurumsal kapasitenin artırılması şeklinde 7 amaç ve 30 hedef belirlendi.

Bu amaçlara yönelik hedeflerin detaylı şekilde anlatıldığı planda, sürdürülebilir enerji arz güvenliğinin sağlanması amacıyla elektrikle kurulu gücün artırılacağı, elektrik tüketim ve dağıtım şebekesinin güçlendirileceği, yenilenebilir enerji kapasitesinin artması için şebeke esnekliğinin sağlanacağı, petrol ve gaz altyapısının güçlendirileceği, enerjide uluslararası yatırımlara ilişkin iş birliklerinin artırılacağı kaydedildi.

Dışa bağımlılığın azaltılması kapsamında, yerli kaynaklardan elektrik üretiminin, petrol ve gaz arama ve üretiminin, yerli kömür arama ve üretiminin, yurt dışında enerji ve maden kaynaklarının aranması ve üretiminin artırılacağı vurgulandı.

Net sıfır karbon odaklı dönüşüm çerçevesinde elektrik üretiminde temiz enerji kaynaklarının payı, enerji verimliliği çalışmaları artırılacak, enerjide karbon yoğunluğu azaltılacak, elektrik araç dönüşümünü destekleyen güçlü bir altyapı kurulacak, yeşil hidrojen ve yenilenebilir gaz değer zinciri geliştirilecek.

Güvenli, sürdürülebilir ve katma değerli madencilik hedefi doğrultusunda kritik ve stratejik mineraller öncelikli olmak üzere Türkiye’nin maden potansiyelinin ortaya çıkarılması ve ekonomiye kazandırılması sağlanacak. Madenlerin yurt içinde işlenerek katma değeri artırılacak. Madenciliğin uluslararası standartlarda güvenli ve çevreye duyarlı şekilde sürdürülmesi sağlanacak. İş sağlığı ve güvenliği kültürü yaygınlaştırılacak. Sektörle ilgili kurum ve kuruluşların daha etkin şeffaf ve yönetim odaklı bir kamu hizmeti yapısına geçilecek.

Enerji ve maden piyasalarının uluslararası piyasalara entegrasyonu sağlanarak ticaret hacmi artırılacak ve bu iki sektörde yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacak.

Ayrıca enerji ve tabii kaynaklar alanlarında teknoloji geliştirme ve AR-GE çalışmaları yürütülecek, teknoloji ve ekipmanlar yerlileştirilecek.

Bunlara ek olarak Bakanlığın kurumsal altyapısı güçlendirilecek, bağlı ve ilgili kurumların kurumsal yönetim kapasitesi geliştirilecek, dijital dönüşüm ve siber güvenlik altyapısı güçlendirilecek, afet ve acil durumlara müdahale kapasitesi takviye edilecek.