2024 Afrika Seçim Takvimi

2024 yılında Afrika’da 19 ülke yeni liderleri veya mevcut liderleri yeniden teyit etmek için sandık başına gidecek.

Bu seçimler her ne kadar demokrasi sınavı gibi görünse de gerçeği yansıtmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Burada önemli olan şey Afrika’nın zengin yeraltı kaynaklarının hangi kamu yönetimleri tarafından rahat kullandırılacağıdır.

Afrika’da sürekli karşılaştığımız internet kesintileri, sürekli artan fakirlik ve yolsuzluk, terörist faaliyetler gibi durumlara ek olarak; Ağustos 2020 ile Kasım 2023 arasında meydana gelen yedi başarılı darbe sonrası ortaya çıkan istikrarsızlık karşısında Afrika’da geliştirilecek demokrasiden söz etmek; peynirden gemiyi yürütmeye çalışmak olacaktır.

Afrika’da pek söz edilmeyen bir durum daha var!

Şehirlerin yemek atığı çöplerinden birçok ülkede enerji üretimi yapılır. Ancak Afrika’nın çok büyük bir kesiminde şehirlerdeki gıda atıklarından çöp üretiminin ekonomik değerinin olmadığını özellikle vurgulamak gerekir.

Kısaca bu konjonktür altında ülkelerde yapılacak seçimlerle ancak halkların ne kadar kargaşaya, ayaklanmaya veya yeni darbelere neden olup olmayacağı yönünde öngörülerde bulunmamıza yardımcı olacaktır.

Afrika’da darbe ve teröre rağmen birçok büyük altyapı projesi hayata geçirilmekte ve bunlar için hiçbir demokratik sürecin iyileşmesi beklenmemektedir.

Bu durumu sadece işletilen madenlere ve yürütülen demiryolu projelerine bakarak rahatlıkla anlamamız mümkündür.

Şimdi bu bakış açısıyla bu yıl Afrika’da gerçekleşmiş veya gerçekleşecek seçimleri en özet haliyle inceleyebileceğiz:

Komorlar Birliği

Seçimleri 14 Ocak’ta mevcut Cumhurbaşkanı Albay Azali Assoumani ile gerçekleşti. Anayasayı değiştirerek üçüncü defa seçilmesine izin verildi. Muhalefete karşı tutumu ve basın özgürlüklerine yönelik baskıları nedeniyle sürekli eleştiriliyor.

Ayrıca bazı iddialara göre Assoumani, yerine geçmesi için oğlu Nour El Fath Azali’yi yetiştiriyor.

Mali

2020 yılında gerçekleşen darbe sonrasında askeri cunta Şubat 2024’te ilk seçimler daha Eylül 2023’te süresiz olarak ertelendi.

Ülkenin geçmişine baktığımızda askeri hükümet iktidarını sürdürme niyetinde olduğu görülmektedir.

ABD, Fransa ve Almany’da eğitim alan ve ABD Özel Kuvvetler ile çalışma tecrübesine sahip Albay Assimi Goïta ülkenin idaresine hâkim durumda.

Diğer yandan madenlerin çoğu Rusların kontrolünde ve ülke genelinde halk elektrik kesintileriyle mücadele etmektedir.

Senegal

Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, 25 Şubat’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerini planlanan tarihten üç hafta önce erteleyerek siyasi kargaşaya yol açtı. 15 Aralık’a kadar erteleme kararı almıştı.

Ancak ABD’nin açıklaması ve Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra Macky Sall 24 Mart’ı yeni tarih olarak belirledi ve anayasa gereği seçime katılamadı.

Yeni seçilen 44 yaşındaki Bassirou Diomaye Faye’nin ilk açıklamalarından birisi ise, bazı enerji sözleşmelerinin tekrar gözden geçirileceği olmuştur.

Çad

Ülke 6 Mayıs 2024’te sandık başına gitti ve Sahel Bölgesi’nde iktidarı ele geçiren cuntalar arasında seçim düzenleyen ilk ülke oldu. 

İstikrarsız ülke, Çadlıların demokratik normlara yönelik yaygın taleplerine rağmen hiçbir zaman barışçıl bir seçim geçişi yaşamadı.

Cumhurbaşkanı Mahamat Déby, 30 yıl önce bir darbeyle iktidarı ele geçiren babası Idriss Déby’nin ölümünün ardından Nisan 2021’de askeri darbeyle iktidara geldiğinden beri kalıcı olarak ülkeyi yönetmekte ve bu seçimlerin de kazanan tarafı olmuştur.

Güney Afrika Cumhuriyeti

Güney Afrika’da genel seçimler 29 Mayıs’ta yapılacak.

Bu seçim, ülkeyi reform yoluna sokmak ve yeni iç ittifaklar kurmak için demokratik süreçleri kullanma yeteneğinin bir testi olacak.

Artan yolsuzluk ve kötü kamu hizmetleri mevcut hükümetin başarısızlıkları arasında yer almaktadır.

Moritanya

Ülke, 2019’dan bu yana kademeli bir siyasi boşluk yolunda ilerlemektedir.

22 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde mevcut başkan ikinci beş yıllık dönem için yarışacak.

30 Nisan’da BP ile BirAllah gaz sahasındaki sözleşme yenilenmeyerek epey gündem oldu. Bu gelişmenin ışığında yolsuzluk ve köleliğin olduğu ülkede seçim sonuçları özenle takip edilmelidir.

Burkina Faso

Burkina Faso’daki askeri cunta muhalefet partilerinin ve sivil toplum örgütlerinin karara direnmesine rağmen, ülkenin demokratik özlemlerini tehdit ederek Temmuz 24’te yapılması planlanan seçimleri süresiz olarak erteledi.

Bu ertelemede Rusya’nın büyük etkisi olduğunun düşünülmesi ise oldukça akla uygun olacaktır.

Ruanda

Başkan Paul Kagame, son seçimde oyların %99’unu alarak kazanmıştı.

Seçim kampanyası boyunca siyasi gözdağı, haksız kayıt yöntemleri ve iddia edilen sahtekarlık dahil olmak üzere çeşitli anormalliklerle gölgelenmiş olması nedeniyle Temmuz 24’te sandık başına gidilecek.

Son anketlerin sonuçlarına baktığımızda ise, mevcut başkanın tekrar seçileceği görülmektedir.

Cezayir

Cezayir 7 Eylül’de sandık başına gidecek.

Ancak Cumhurbaşkanı Abdelmajid Tebboune’nin ikinci dönem için yarışıp yarışmayacağı belli değil.

Petrol zengini Kuzey Afrika ülkesinde gazeteciler yargılanmaya devam ediyor.

Ordu ülke siyasetine hâkim olduğu için Cezayirliler arasında ekonomik zorluklar devam ediyor.

Mozambik

Mozambik’te Ekim 2024’te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri, ülke için çok önemli bir sınav olacaktır.

İktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesi (FRELIMO) partisinin artan hak ve dokunulmazlık duygusu, seçim sürecine karanlık bir gölge düşürüyor.

Güney Afrika’da gaz zengini bir ülke olan Mozambik, uzun süredir devam eden çatışmayla boğuşuyor.

Botsvana

Botsvana’da Ekim 24’te yapılacak genel seçimlerinin ülke tarihindeki en rekabetçi seçim olması bekleniyor.

Botsvana uzun zamandır Afrika’nın en istikrarlı ve uzun süredir devam eden çok partili demokrasilerinden biri olarak kabul ediliyor.

Bu seçim döngüsünde artan rekabet gücü ülkenin demokratik temellerini daha da güçlendirecek.

Yaklaşan seçimler, Botsvana’nın çok partili bir sisteme olan bağlılığının bir kanıtı olacak.

Cumhurbaşkanı ise, dolaylı olarak Ulusal Meclis tarafından seçilir.

Somaliland

Somaliland, Kasım 24’te uzun zamandır beklenen cumhurbaşkanlığı seçimlerini yapacak olan kendi kendini ilan eden bir devlet.

Uluslararası tanınırlık eksikliğine rağmen, çok partili demokraside önemli ilerlemeler kaydetmiştir.

Cumhurbaşkanı Muse Bihi Abdi’nin ikinci bir beş yıllık dönem için seçilmesi, Somaliland’ın demokrasisini ve uluslararası tanınma yolunu pekiştirmede çok önemli bir adım olacak.

Tunus

Ülke Batı Afrika askeri darbelerine rakip olarak, son seçim döngüsünden bu yana demokratik yönetimde en kötü düşüşü yaşadı.

Demokrasiyi yeniden kurma girişimleri çerçevesinde seçimlerin Kasım 24’te yapılması planlanıyor.

Mauritius

Halk, bağımsızlıktan bu yana 12. genel seçimleri Kasım 24’te gerçekleştirecek.

İktidar partisi çoğunluğunu korumak ve Başbakan Pravind Kumar Jugnauth’a beş yıllık yeni bir dönem vermek istiyor.

Mauritius, Afrika’nın en güçlü demokrasilerinden biri olarak kabul ediliyor.

Namibya

Ülke, Cumhurbaşkanı Hage Geingob’un görevdeyken kanser nedeniyle ölümünün ardından yeni bir cumhurbaşkanı seçecek.

Çok partili bir sistemin doğal büyümesinin sonucu olarak Kasım 24’te rekabetçi bir ortamda seçimlerin gerçekleşmesi bekleniyor.

Gana

Gana siyaseti yaklaşan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleriyle sarsılmaya hazırlanıyor.

Sorunsuz bir iktidar geçişi için riskler büyük. Eski cumhurbaşkanı iktidara geri dönmeye çalışıyor.

Güney Sudan

Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit’in görev süresi, 2011’den bu yana fiili bir cumhurbaşkanı olarak hizmet vermeye devam ettiği için ertelenen seçimler ve silahlı çatışmalarla damgasını vurdu.

Güvenilir seçimler yapmaktan yolsuzlukla mücadeleye ve profesyonel bir orduyu teşvik etmeye kadar büyük zorluklar var.

Gine-Bissau

İstikrarlı bir yönetim için ivme yaratarak sürdürmek ve gücün kötüye kullanılmasına karşı kurumsal güvenceler hedeflenmektedir.

Gine-Bissau’nun istikrarsızlığı son derece karmaşıktır. Sivil toplum aktörleri, şeffaflığı ve denetimi artıracak önlemleri savunmaya devam ediyor.

Seçim tarihi henüz belli değil. Ancak 2024’te yapılması planlanıyor.

Gine

Askeri bir cuntanın iktidarı ele geçirmesinin ardından demokrasiye geri dönüş rotası oluşturulmaya çalışılıyor.

Albay Mamady Doumbouya, Eylül 2021’de Gine’nin demokratik olarak seçilmiş ilk cumhurbaşkanı Alpha Condé’yi görevden alan bir askeri cuntaya liderlik etmişti.

Bu, son zamanlarda Aralık 2024 seçimlerinde Gine’yi demokratik yönetime geri götüren ilk cunta liderliği olacak.

Yazar Vedat ÖZKAN‘ın Önceki Yazıları

Masonluk: İstanbul’daki Afrikalı Kardeşler Okumak İçin

Brezilya’nın Afrika’daki Varlığı Okumak İçin

Angola’nın Çin Ziyareti ve Türkiye Angola’yı Neden Önemsemeli? Okumak İçin

Toplumsal Ayaklanmalarda Şantiye İşçisinin Oynayacağı Rol ve Etki Okumak İçin

Şantiyelerde İş Bulmak!… Okumak İçin

Şantiyelerde Etik & Ahlâk Okumak İçin

Şantiyelerde Din, Irk ve Cinsellik Okumak İçin

Şantiye Patolojisi Okumak İçin

Şantiyecinin El Kitabı Okumak İçin

Türkiye’nin Yurtdışı İnşaat Politikaları Okumak İçin

İdeal Şantiye Yönetimi Okumak İçin

Gerçek Yaşamdan Alıntı: İki Mühendisin Hikâyesi Okumak İçin

Şantiye İşçisi Okumak İçin

Şantiye Odaklı İnsan Kaynakları ve Liyakati Savunmanın Gereksizliği Üzerine Düşünceler Okumak İçin

İnsan Davranışlarının Şantiyelerde Keşfi Okumak İçin

İnşaatın İşverenini Bir de Böyle Değerlendirelim! Okumak İçin